Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Binarowej
Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Binarowej uznawany jest za jeden z najpiękniejszych w całej południowej Polsce. Opinię tę zawdzięcza przede wszystkim zabytkowemu wyposażeniu oraz niezwykle bogatym, pokrywającym wnętrze, malowidłom. Historia Binarowej sięga XIV wieku. Pierwszy kościół parafialny wzniesiono tutaj na początku następnego stulecia. Na przełomie XV i XVI wieku, został on zastąpiony budowlą, która, powiększana i upiększana, zachowała się do dziś. Najpierw powstały przeznaczona dla wiernych nawa i przylegające do niej prezbiterium z ołtarzem głównym.
Prezbiterium – czyli część kościoła przeznaczona dla duchowieństwa – jest skierowane na wschód. Do niego dobudowano małą zakrystię. Pod koniec XVI wieku od zachodu do nawy została dostawiona wysoka wieża. Niedługo później nawę powiększono od północy o kaplicę Aniołów Stróżów. Drewniana konstrukcja najstarszych części kościoła nazywana jest zrębową lub wieńcową. Oznacza to, że ściany wzniesiono z potężnych, ułożonych jedna na drugiej, belek. W narożnikach łączą się one za pomocą specjalnych nacięć.
W Binarowej budowniczowie użyli głównie drewna jodłowego. Ciekawostką są widoczne po bokach nawy łuki arkad. Ich słupy wspierają element stropu zwany zaskrzynieniem. Konstrukcja wieży nosi nazwę słupowo-ramowej. Składa się z pionowych słupów i umocowanych do nich, poziomych belek. Wystrój i wyposażenie kościoła pochodzą głównie z okresu od XVI do XVIII wieku.
Wielobarwne polichromie, czyli malowidła ścienne robią ogromne wrażenie. Najstarsze zachowały się na stropie. Roślinne i geometryczne wzory wykonane zostały w XVI wieku przy użyciu szablonów zwanych patronami. XVII-wieczna polichromia na ścianach, na ambonie i na balustradzie chóru muzycznego to prawdziwa „Biblia pauperum”. Oznacza to po łacinie „Biblia ubogich”. Rozbudowane sceny przedstawiające prawdy moralne oraz sceny z Pisma świętego niosły czytelne przesłanie dla wiernych. Większość z nich nie umiała pisać ani czytać.
Aplikacja – wirtualny spacer po obiekcie
Ponad trzystuletnie ławki i konfesjonały także zostały pokryte malunkami. Bogactwem zdobień zachwycają ołtarze z XVII wieku. W ołtarzu głównym umieszczono gotycką, XV-wieczną figurę Matki Bożej. Kościół z jodłowego drewna stoi na fundamencie kamienno-betonowym. Składa się z kilku elementów: prezbiterium z zakrystią, nawy z kaplicą Aniołów Stróżów i z kruchtą oraz wieży. Długość bryły wynosi ok. 30 m, a szerokość – 15 m. Nawę i węższe prezbiterium pokrywa strzelisty dwuspadowy dach ze smukłą wieżyczką. To tak zwana sygnaturka z dzwonem. Czworoboczna wieża nad przedsionkiem jest ściętym ostrosłupem. W górnej części w formie sześcianu znajduje się pomieszczenie, tak zwana izbica. Ma ona szpiczasty dach.
We wnętrzu otaczają nas nieprzeliczone zastępy aniołów i świętych wymalowane na ścianach, balustradzie chóru, konfesjonałach i innych sprzętach. Zaskakują kontrastem barw pasy malowideł na płaskim stropie. Biegną szeregi zielonych, czerwonych, białych rombów, dynamicznych zygzaków. Tworzą barwny wzór niczym na egzotycznym kobiercu. Ławki są misternie rzeźbione i bogato malowane. Wzory naśladują płyty z marmuru. Pną się wielobarwne półkolumienki. Ambonę, czyli mównicę dla kapłana, zdobią stojące postaci Ewangelistów z ich atrybutami. To symboliczne przedstawienia woła, orła, lwa i człowieka. Nawę, kaplicę i prezbiterium doświetlają czworokątne okna.
W nawie na północnej ścianie wymalowano Sąd Ostateczny z Chrystusem stojącym na kuli ziemskiej. Po bokach aniołowie unoszą się w chmurach. Po lewej frunie w górę opromieniona światłem gołębica. Zza obłoków wyłania się twarz Boga Ojca. Na lewo od Chrystusa stoi tłum świętych. Twarze ludzi są potraktowane dość schematycznie, podobne do siebie. W dolnej części malowidła rogate diabły z nietoperzowymi skrzydłami porywają nagich grzeszników do piekła. Ich twarze wykrzywia złość.
Na południowej ścianie nawy przedstawiono m.in. obrazową Naukę dobrego umierania. Na dole na łożu leży umierający mężczyzna. Przy nim czuwa kapłan, anioł i Jan Chrzciciel. Wyżej unosi się błogosławiąca Matka Boża. Jej postać zajmuje środek malowidła. Otaczają ją grupy wiernych. W górze panuje Trójca święta. Bóg Ojciec i Chrystus siedzą na tronach. Duch święty w postaci gołębicy unosi się pośród obłoków. Pomiędzy postaciami biegną wstęgi z łacińskimi sentencjami. Na ścianach prezbiterium wymalowano cykl 21 scen Męki Pańskiej w 2 rzędach. Poszczególne obrazy rozdzielają namalowane szare półkolumny ozdobione pnączami z liśćmi i kiściami winogron. Pojawia się tutaj biel, szarość, zieleń i czerwień. Wizerunki Jezusa, żołnierzy rzymskich, apostołów i innych bohaterów wydarzeń są ukazane w ruchu. Bezimienni artyści starannie oddali bryły domów, pałacu arcykapłana, ulic.
