Kościól pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Orawce
Kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Orawce jest najstarszą katolicką świątynią na Górnej Orawie. Swoją wyjątkową pozycję zawdzięcza oryginalnemu wystrojowi ze słynnymi malowidłami na czele. Granicząca z Podhalem Górna Orawa od średniowiecza do 1918 roku wchodziła w skład Królestwa Węgier. W XVI i XVII wieku zasiedlona została jednak głównie katolicką ludnością polską. Orawka powstała właśnie w drugiej połowie XVI stulecia.
Władający wówczas Orawą węgierscy możnowładcy wyznawali protestantyzm, który narzucali poddanym. Zadania obrony i odbudowy katolicyzmu podjął się pochodzący z Ratułowa na Podhalu ksiądz Jan Szczechowicz. Około 1650 roku utworzył w Orawce parafię i doprowadził do wzniesienia pierwszego kościoła. Po przebudowach, zachował się on do dziś. Wymiary świątyni to około 12 m wysokości na 19 m długości. Najwcześniej powstały wąskie prezbiterium z ołtarzem i szeroka, przeznaczona dla wiernych, nawa. Wzniesiono je w konstrukcji na zrąb.
Oznacza to, że ściany zbudowane są z ułożonych poziomo belek. Połączono je w narożnikach nacięciami – zamkami ciesielskimi. W pierwszej połowie XVIII wieku do prezbiterium dobudowano od wschodu murowaną kaplicę Matki Bożej Bolesnej. Wieżę połączono z nawą od zachodu na początku XX wieku. Unikatowy wystrój malarski prezbiterium i nawy pochodzi z XVII i XVIII wieku. Malowidła przedstawiają sceny z życia św. Jana Chrzciciela, medaliony z Chrystusem i apostołami oraz galerię wizerunków świętych czczonych na Węgrzech. Jako ornament występują motywy roślinne. Ciekawostką są też ilustracje Dziesięciorga Przykazań, umieszczone na balustradzie chóru.
Wyposażenie kościoła pochodzi także z przełomu XVII i XVIII wieku. Ołtarze główny i boczne, ambona, stalle, czyli ozdobne ławy w prezbiterium, ławki dla wiernych, konfesjonały i chór wykonano w stylu barokowym. W kamiennej posadzce kościoła zachowały się nagrobki siedmiu księży pracujących na Górnej Orawie. Przed ołtarzem głównym centralne miejsce zajmuje płyta nagrobna księdza Jana Szczechowicza.
Aplikacja – wirtualny spacer po obiekcie
Orawski kościół wzniesiono z drewna modrzewiowego. Zarówno ściany i dach, jak i hełmy wież pokryto gontem, czyli niewielkimi, zachodzącymi na siebie deseczkami. Bryłę świątyni tworzy ustawiona od zachodu solidna wieża, która nakrywa przedsionek i część jedynej nawy – przestrzeni przeznaczonej dla wiernych. Prezbiterium jest węższe od nawy, od wschodu wielobocznie zamknięte. Od północy przylega do niego zakrystia, a od wschodu – murowana kaplica. Wieża ma pochylone ku sobie ściany. U góry znajduje się obite deskami pomieszczenie o bryle prostopadłościanu. To tak zwana izbica zwieńczona ostrosłupowym hełmem z czterema narożnymi wieżyczkami.
Wieżyczka z dzwonem, czyli sygnaturka umieszczona jest pośrodku górnej części dachu. Wnętrze urzeka doskonale rozmieszczonymi malowidłami ściennymi, czyli polichromiami. Pokrywają one ściany, sufit i chór. Na stropie przeważają liczne elementy przypominające kasetony. W architekturze kasetonem określa się czworokątne zagłębienie w ścianie lub suficie. Środek kwadratów zdobią różne kwiaty. Przeważają kolory żółty, zielony, pomarańczowy. Pomiędzy kasetonami znajduje się kilka prostokątnych obszarów. Przedstawiono tu sceny z życia św. Jana Chrzciciela. Zdobią one także ściany. Postaci są niemal naturalnej wielkości. Ukazano między innymi takie momenty, jak: zwiastowanie Zachariaszowi, nawiedzenie św. Elżbiety, głoszenie do ludu, rozmowy z faryzeuszami. Nie zabrakło tragicznego końca życia proroka, czyli słynnej sceny z jego uciętą głową na tacy.
W dolnej części ścian, od podłogi do wysokości dorosłego człowieka ciągnie się pas malowideł z serią wizerunków biskupów. Ukazano ich od pasa w górę. W kompozycji ołtarza głównego najbardziej poruszającym elementem jest centralnie usytuowana Pieta. To rzeźba ukazująca siedzącą Matkę Bożą. Na jej kolanach spoczywa martwe ciało umęczonego Zbawiciela. Drewnianą, malowaną rzeźbę umieszczono na czerwonym tle, w półokrągło zamkniętej niszy. Zarówno siedząca Maryja, jak i Jezus mają na głowach złote korony z krzyżami. Od koron rozchodzą się na różne strony ostre, złote promienie.
Matkę Bożą ukazano w złotym płaszczu. Spod niego wyłania się srebrna suknia. Ten bogaty, błyszczący strój kontrastuje z naturalnie oddaną skórą Jezusa. Chrystus jest nagi, odziany jedynie w przepaskę biodrową. Jego tułów spoczywa na kolanach matki. Prawą ręką podtrzymuje ona z czułością jego głowę. Ugięte w kolanach nogi Chrystusa opierają się o podłoże. Prawe ramię opada bezwładnie. Lewe jest ugięte w łokciu i spoczywa na brzuchu. Maria przytrzymuje je lewą ręką. Czerwona rana w prawym boku Chrystusa została realistycznie oddana. Jest głęboka i wypełniona krwią. Krople krwi spływają po całym ciele Zbawiciela. Wyraźne są rany po gwoździach, które przebijały dłonie.
